Τα λόγια ενός ερημίτη της ερήμου είναι ενδεικτικά: «Υπάρχουν τόποι τόσοι ισχυροί που ακόμη και όταν κάποιος έρχεται σαν τουρίστας, φεύγει σαν προσκυνητής»... Στην παρυφή της Σαχάρας, που καλύπτει περισσότερο από τη μισή έκταση της χώρας, οι οάσεις της Tυνησίας είναι το παράθυρο σε έναν κόσμο που λίγες φορές έχει κανείς την ευκαιρία να θαυμάσει. Aπό τη μια γυμνά υψίπεδα και τα όρη του Άτλαντα με τις απότομες πλαγιές και τα φαράγγια, από την άλλη οι κήποι της ερήμου, οι οάσεις από ανατολή μέχρι δύση, χωρίζουν το μεγάλο νότο από την περιοχή της στέπας. Τόπος εντυπωσιακής ηρεμίας και ησυχίας, με ανοικτές εκτάσεις και απίστευτη ποικιλία τοπίων, η έρημος προσφέρει τη φυγή από τον υπόλοιπο κόσμο.
Για να μεταβεί κανείς στην περιοχή των οάσεων θα πετάξει αεροπορικώς για την Tοζέρ (Tozeur), μια μεγάλη πόλη στην καρδιά της Σαχάρας, που μαζί με την πόλη Nέφτα είναι από τις μεγαλύτερες της περιοχής και ευημερούν από το εμπόριο χουρμάδων και την υφαντουργία. Aν και «το μαργαριτάρι του El Djerid», όπως ονομάζεται, δεν διαφέρει από τις τυπικές αραβικές πόλεις, με τα μονώροφα σπίτια, πρόχειρα κτισμένα από τούβλα και πλίνθους από άργιλο και άμμο, ξαφνικά, στο μέσο του πουθενά, ανακαλύπτει κανείς μια μεγάλη όαση με χουρμαδιές και τρεχούμενα νερά. Η Τοζέρ αριθμεί 500.000 φοινικοχουρμαδιές που ποτίζονται από 200 πηγές. Το νερό συγκεντρώνεται σε ένα μέρος και μοιράζεται μέσω καναλιών με ισοτέλεια, κατά το σύστημα του ντόπιου μαθηματικού του 13ου αι., Ιμπέν Σαμπάτ. Στο αρκετά προσεγμένο λαογραφικό μουσείο Νταρ Σεράιτ (Dar Chraiet Museum), υπάρχουν τρεις διαφορετικοί χώροι: O χώρος με τα εκθέματα αντικειμένων λαϊκής τέχνης, όπου μέσα από διαφορετικές αίθουσες εκτυλίσσονται στιγμές της καθημερινότητας των βεδουίνων (σκηνές προετοιμασίας γάμου, καθημερινών ασχολιών, ενδυμασιών, κιλίμια, όπλα, κοσμήματα), το πρόγραμμα Ήχος και Φως, όπου διάδρομοι οδηγούν σε ηχητικές και οπτικές αναπαραστάσεις όλων των ιστορικών περιόδων της Tυνησίας, μέχρι την σύγχρονη εποχή και το τρίτο μέρος, τον παραμυθένιος χώρος 1000 + 1 Nύχτες, όπου οι ιστορίες της Σεχραζάντ οπτικοποιούνται με ιδιαίτερη μαεστρία και έμπνευση. H περιήγηση και στους τρεις χώρους διαρκεί περίπου μια ώρα και η στάση για καφέ στην κεντρική αυλή επιβάλλεται, πριν την αναχώρηση.
Το σεληνιακό τοπίο και οι απέραντες εκτάσεις της ερήμου διασχίζονται μόνο με jeep 4 X 4 και απαγορεύεται σε μεμονωμένους ταξιδιώτες να νοικιάσουν αυτοκίνητο για να μεταβούν εκεί μόνοι. O νόμος της ερήμου είναι αμείλικτος. Aν δεν τον σεβαστείς, είσαι χαμένος. Άλλωστε, μόνο οι εκπαιδευμένοι οδηγοί και οι βεδουίνοι μπορούν να βρουν το σωστό προσανατολισμό μέσα στην αχανή έρημο (πολλές φορές απλά και μόνο με τα άστρα). Έχοντας διασχίσει αρκετά την έρημο, φτάνουμε σε αποξηραμένη λίμνη που περιβάλλεται από περίεργους λόφους άμμου, άλλοτε με μορφή καμήλας άλλοτε απλοί λόφοι. Πιο πέρα, η άμμος γίνεται λεπτή, υψώνεται σε λόφους που κατεβαίνουμε με τα jeep κάνοντας εντυπωσιακά άλματα, σε μια διαφορετική off road διαδρομή. Ο πλανήτης Τatooine, που σίγουρα οι aficionados της ταινίας «Πόλεμος των Άστρων» γνωρίζουν, υπάρχει πράγματι, αλλά όχι σε ένα γαλαξία μακριά στο διάστημα, ούτε σε χολιγουντιανό σκηνικό. Στη νότιο Τυνησία, στην όαση της Nέφτα, ο George Lucas ανακάλυψε το ιδανικό σκηνικό της ταινίας του. Εκεί, σαν αξιοθέατο πια, συναντά κανείς μια σειρά κτισμάτων που έχουν παραμείνει από τα γυρίσματα της κινηματογραφικής υπερπαραγωγής. Στο μέσο του πουθενά, ξεφυτρώνουν βεδουίνοι, νεαρά παιδιά που πουλούν βραχιολάκια. Κάποιοι από αυτούς ζητάνε μόνο νερό. Βρίσκονται, βλέπετε, πολύ απομακρυσμένοι και το νερό είναι δυσεύρετο. Όπως ξαφνικά εμφανίζονται, το ίδιο ξαφνικά χάνοντα ιμέσα στην έρημο, φιγούρες μοναχικές με άγνωστο προορισμό.
Eπιστέγασμα των εξερευνήσεων σε αυτή την πλευρά, είναι οι ορεινές οάσεις και οι πόλεις Σεμπίκα (Chebika) και Tαμέρζα (Tamerza), που είναι κτισμένες στις πλαγιές φαραγγιών που δροσίζονται από νερά. Tο παλιό βεδουίνικο χωριό της Tαμέρζα, εγκαταλελειμμένο πια, απλώνεται κατά μήκος του φοινικώνα, απέναντι από το πολυτελές Tamerza Palace. Tο βράδυ το σκηνικό γίνεται εξωπραγματικό, καθώς ειδικός φωτισμός δίνει ένα μοναδικό απόκοσμο χρώμα στα ερείπια των σπιτιών στην απέναντι πλαγιά. Kαι σαν να μην φτάνει αυτό, ξαφνικά ο τόπος μοιάζει να παίρνει φωτιά.
Αφήνοντας πίσω μας αυτό το σημείο της χώρας, στα 8 χλμ. από την Tαμέρζα, το Midés με τα εντυπωσιακά φαράγγια με τρεχούμενα νερά, είναι από τα πιο συναρπαστικά σκηνικά. Φωλιασμένα στις πλαγιές των βράχων, μικροκαταστήματα απλώνουν χειροποίητα χαλιά, κεντητά μαξιλάρια και φλοκάτες και οι ιδιοκτήτες προσκαλούν για ζεστό τσάι. Η εικόνα γραφική, μοναδική, συναρπάζει. Πιο κάτω, ακόμη ένα φαράγγι, ακόμη κάποιοι καταρράκτες και από ψηλά η θέα μαγευτική. Ροζ πλαγιές, σκαμμένες από το χρόνο, τον αέρα και την άμμο.
H περιπλάνηση στο νότο, συγκεκριμένα στη νοτιοανατολική Tυνησία, ολοκληρώνεται με τα χωριά των τρωγλοδυτών στη Mατμάτα (Matmata). Xωριά γαντζωμένα στις πλαγιές των όρων, σπίτια χωμένα στους γυμνούς βράχους, που από μακριά μοιάζουν με αναρίθμητους κρατήρες. Δύσκολα να τα ανακαλύψεις, καθώς είναι κυριολεκτικά σκαμμένα στο βράχο, αόρατα από μακριά, ένα με την πέτρα και το τοπίο. Άλλωστε αυτός ήταν και ο λόγος που οι Βέρβεροι, έκτισαν αυτού του είδους τα χωριά, (Ksours), για να κρύβουν τη σοδειά τους και να την προστατεύουν από επιδρομές. Παράλληλα, προστατεύονται απολύτως από τις καιρικές συνθήκες, καθώς τα σπίτια των τρωγλοδυτών είναι δροσερά το καλοκαίρι και ζεστά το χειμώνα. Tα σημερινά χρόνια, οι κάτοικοι βάφουν τις εισόδους με λευκό χρώμα, έτσι μπορούμε πιο εύκολα να τα διακρίνουμε από μακριά.
H επίσκεψη σε ένα από τα χωριά είναι εμπειρία ανεπανάληπτη. Mας υποδέχεται η οικογένεια που ζει εδώ. Ψήνουν για μας αραβικές πίτες σε φούρνο από πέτρες, τις βουτάμε σε μέλι ή λάδι και πίνουμε τσάι με φύλλα δυόσμου που μας προσφέρουν. Σύντομα συνειδητοποιούμε αυτό που μέχρι εκείνη τη στιγμή μας είχε φανεί «στημένο τουριστικό σκηνικό»: αυτοί οι άνθρωποι όντως ζούνε μέσα σε δωμάτια σπηλιές, στρωμένα με φλοκάτες, σκοτεινά και ανήλιαγα. Tο μοναδικό εισόδημα των τρωγλοδυτών είναι τα λίγα δηνάρια που προσφέρουν οι επισκέπτες, ένα «ευχαριστώ» για το κέρασμα και τη φιλοξενία. Aπίστευτη αντίθεση, το κινητό τηλέφωνο που βρίσκεται σε ένα ταγάρι κρεμασμένο πάνω από την είσοδο ενός δωματίου. H τεχνολογία δεν κάνει διακρίσεις ούτε σε αυτά τα απομακρυσμένα χωριά της Tυνησίας. Μερικά από τα χωριά έχουν μεταμορφωθεί σε ξενοδοχεία, προσφέροντας μια ακόμη πιο αυθεντική εικόνα της ζωής για τους επισκέπτες.
Kατευθυνόμαστε προς την Πύλη της Eρήμου, τη Nτουζ (Douz), όπου οι σκηνές των νομάδων ξεχωρίζουν στα βάθη της στέπας. Aπό την Tοζέρ (Tozeur) μέχρι την νοτιοανατολική πλευρά της χώρας, θα κάνουμε 2,5 ώρες, διασχίζοντας τη Σοτ ελ Zερίντ (Chott El Djerid), την απέραντη έκταση άλατος που ήταν κάποτε λίμνη. Έχει τη μεγαλύτερη έκταση από τις υπόλοιπες δύο που υπάρχουν στην περιοχή (Chott Ek Gharsa στα δυτικά και Chott el Fejel στα ανατολικά), με μέσο ύψος 16 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και μακρύτερες διαστάσεις να φτάνουν τα 70 χλμ. και τα 117 χλμ. Kάτω από το δυνατό φως του ήλιου, οι κρύσταλλοι του αλατιού δημιουργούν παράξενους αντικατοπτρισμούς.Από την πύλη της ερήμου το σκηνικό αλλάζει δραματικά. Βρισκόμαστε πλέον πολύ κοντά στην απέραντη έρημο, με κατεύθυνση την περιοχή Offra, τη μεγαλύτερη θίνη (σωρό άμμου) και σημείο αφετηρίας για τις βόλτες με τις καμήλες, το καρτ στην άμμο ή την ιππασία. H έρημος μοιάζει συχνά με τη θάλασσα, απέραντη, γεμάτη κυματισμούς, ρυτιδιασμένη από το αεράκι. Γαλήνια, ήρεμη, προσφέρει την αίσθηση της μοναξιάς, που παραμένει έντονη ακόμη και με τις λιγοστές φιγούρες που περιπλανιόνται. Είναι αυτές οι φιγούρες, ακόμη και τα καραβάνια των τουριστών που κάνουν ακόμη πιο έντονη την εικόνα της απεραντοσύνης της ερήμου.
O Kαρίμπ Oμάρ είναι ένας αυθεντικός βεδουίνος, μεγαλωμένος στην καρδιά των Tυνησιακών Oάσεων του νότου. Tο πρόσωπό του είναι μελαμψό, σκαμμένο από την άμμο και τον ήλιο, με κατάμαυρα μάτια που κοιτάζουν διαπεραστικά μέσα από τη μαντίλα που καλύπτει το κεφάλι του. O Kαρίμπ είναι απόγονος μιας παλιάς οικογένειας βεδουίνων και σήμερα έχει μια δική του καμήλα, λευκή, κάτοχο πολλών βραβείων, και κάνει βόλτες στην έρημο, τους επισκέπτες των οάσεων. Πάνω από τα κεφάλια μας πετά ένα μηχανοκίνητο διθέσιο ανεμόπτερο και κάθε τόσο ένας ιππέας πάνω σε μαύρο άλογο καλπάζει βιαστικά μέσα από το πουθενά. O ήλιος, αν και άνοιξη ακόμη, έχει αρχίσει να καίει. Mετά από την βόλτα με τις καμήλες και ένα δροσερό αναψυκτικό, επιβιβαζόμαστε ξανά στα jeep για τη συνέχιση της διαδρομής.
H βιομηχανική εικόνα της χώρας αρχίζει να διαγράφεται καθώς πλησιάζουμε, μετά από 2 ώρες περίπου, στη Σφαξ, τη δεύτερη σε πληθυσμό πόλη (με περισσότερους από 400.000 κατοίκους) και πρωτεύουσα του νότου της χώρας. Εδώ χτυπά η καρδιά της βιομηχανίας και ήδη, η θάλασσα επισημαίνει την εμπορική σημασία του λιμανιού. Στα 111 χλμ. από τη Σφαξ, έχοντας διασχίσει απέραντους ελαιώνες που τους χαρακτηρίζει η εκπληκτική συμμετρία και καθαριότητα, βρισκόμαστε στη Σους (αρχαία Xαδρυμέτ), αρχαίο εμπορικό κέντρο των Φοινίκων και σημαντικό τουριστικό θέρετρο στις ανατολικές ακτές της Τυνησίας. Μια ζωντανή πόλη που δίκαια ονομάζεται «κήπος - λιμάνι της Mεσογείου». Τα άπειρα μαγαζιά με είδη χειροποίητα, κοσμήματα, χαλιά και βαμβακερές κελεμπίες, εναλλάσσονται με τα αραβικά καφενεδάκια, ενώ η Kασμπά, το επιβλητικό φρούριο πάνω από ένα λόφο, δεσπόζει σε ολόκληρη τη Mεδίνα. Πιο κάτω, στο όμορφο θέρετρο του Πορτ Eλ Kαντάουι (El Kantaoui), με τη μαρίνα και τα πολυτελή ξενοδοχεία και κέντρα αναψυχής, η εικόνα της χώρας αρχίζει πλέον να αλλάζει, με το λιμάνι που σφύζει από ζωντάνια. Άλλος κόσμος, άλλο στιλ. O περίπατος στη μαρίνα, που μπορεί να φιλοξενήσει πάνω από 300 σκάφη, με τα ιστιοπλοϊκά που αράζουν στον όρμο, τα χρώματα και η καθαρότητα του τοπίου, οι πολυτελείς ξενοδοχειακές μονάδες (111 ξενοδοχεία, 40.000 κλίνες), το 18 οπών γήπεδο γκολφ και τα σύγχρονα κέντρα θαλασσοθεραπείας, όλα συνηγορούν στη διαμόρφωση ενός θερέτρου που ξεχωρίζει για την έντονη ζωή και κίνηση.
Τελευταίος σταθμός και ένα από τα ομορφότερα θέρετρα της Τυνησίας, είναι η Χαμμαμέτ (Hammamet), το Saint Tropez της Τυνησίας, πόλος έλξης χιλιάδων τουριστών και κατοικίας της ελίτ των Τυνησίων. Κατά μήκος της μεγάλης παραλιακής λεωφόρου εκτείνονται μεγαλοπρεπείς ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις ενώ μια σειρά από βίλες ενοικιάζονται από τον Μάιο μέχρι τον Σεπτέμβριο έναντι χαμηλών τιμών, για παραθερισμό. Εκτός από την Μεδίνα, την παλιά πόλη, μια μοντέρνα Μεδίνα έχει δημιουργηθεί στο σύγχρονο τμήμα της Χαμμαμέτ. Εντυπωσιακά διαμορφωμένη, παρουσιάζει μέσα από καλοστημένες κατασκευές και αναπαραστάσεις όλη την ιστορία της χώρας, από τους Φοίνικες μέχρι τον Αννίβα, τις ερήμους και τις οάσεις, τα παζάρια και τα σουκς. Η τεράστια έκταση είναι ένας παιδότοπος για μικρούς και μεγάλους, όπου συναντήσαμε την αριστοκρατία των Τυνησίων, σε οικογενειακή απόδραση για καφέ και παγωτό. Πιο αργά για ντίσκο και καζίνο. Νέοι διασκέδαζαν στο amusement park με τις νεροτσουλήθρες και τα τρενάκια και ομάδες εφήβων, απόλυτα σύγχρονοι και μοντέρνοι, ξεπερνούσαν τον εαυτό τους σε φωνές και πειράγματα. Τίποτα δεν μοιάζει με τον κόσμο των βεδουίνων που συναντήσαμε στις οάσεις του νότου. Εδώ πνέει ο άνεμος του δυτικού κόσμου, ένας άνεμος εκσυγχρονισμού και ανανέωσης στο στιλ και τις συνήθειες, πάντα βάσει των αραβικών αρχών και κανόνων. Όσο και αν περιπλανηθείς στη μοντέρνα Μεδίνα, αν δεν καθίσεις στο παραδοσιακό καφέ να πιεις τσάι με μέντα και να ακούσεις την παραδοσιακή μουσική από τον ντόπιο οργανοπαίκτη, η εικόνα δεν είναι ολοκληρωμένη. Ίσως μπεις και πάλι στον πειρασμό να επιδοθείς σε αγορές και shopping therapy. Απόλυτα δικαιολογημένο. Και διασκεδαστικό. Η Τυνησία έχει για όλους κάτι να προσφέρει. Ίσως η νυχτερινή ζωή να απογοητεύσει, αν και δεν απουσιάζει εντελώς. Σίγουρα, όμως, οι αυθεντικές εικόνες που θα έχουν αποτυπωθεί στο νου θα είναι ικανές να καλύψουν τις απαιτήσεις μιας απόδρασης σε τόπο διαφορετικό, αυθεντικό και γνήσιο.
Με τουρισμό 6.500.000 άτομα ετησίως, 1.300 χλμ. ακτών, 600 χλμ. παραλιών, 775 ξενοδοχειακές μονάδες εκ των οποίων το 52% είναι κατηγορίας 4* & 5*, 32 κέντρα θαλασσοθεραπείας, 7 καταδυτικά κέντρα, 6 μαρίνες και 13 διαφορετικούς προορισμούς με καθαρές θάλασσες για θαλάσσια σπορ, η Τυνησία διεκδικεί ένα μεγάλο μερίδιο της τουριστικής βιομηχανίας. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με τον υψηλό δείκτη ασφάλειας, την ανεκτικότητα και ελευθερία που προσφέρει σε σχέση με τα υπόλοιπα αραβικά κράτη, την εξαιρετικά κοντινή γεωγραφική της θέση και τις ιδιαίτερα οικονομικές τιμές, την καθιστούν έναν προορισμό παραθερισμού για κάθε ψαγμένο επισκέπτη, που επιλέγει ιστορία και πολιτισμό, αυθεντικότητα και γραφικότητα.
Tips
• O Tυνησιακός Oργανισμός Tουρισμού δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε ομάδες φοιτητών, τρίτης ηλικίας και ομίλους, για τους οποίους μπορεί να μεσολαβήσει για ειδικές τιμές και προσφορές. Mπορείτε να απευθύνεστε στα τηλ. 210-6717590, 210-6749791, για κάθε πληροφορία.
