Αν καταφέρεις να κλείσεις τα αυτιά σου και να διασχίσεις τους δρόμους της Μέριδα ανεπηρέαστος από τις συζητήσεις των ντόπιων, εύκολα μπορείς να... μπερδευτείς και να νομίσεις ότι βρίσκεσαι στην Ιταλία. Μια «ρωμαϊκή» αύρα φυσά στα στενά σοκάκια, στις όχθες του ποταμού Guadiana και στα ιστορικά κτίρια του ξεχωριστού αυτού Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Οι ρωμαϊκές επιρροές δεν έχουν σβήσει στο πέρασμα του χρόνου. Αντίθετα, έχουν ενσωματωθεί αρμονικά στο παρόν μιας πόλης που εκσυγχρονίζεται, χωρίς να ξεστρατίζει από το ιστορικό της παρελθόν, αλλά διατηρώντας το ως ισχυρή παρακαταθήκη για ένα ακόμη πιο εντυπωσιακό μέλλον.
Περπατώντας στα στενά σοκάκια της Μέριδα, ανάμεσα από ρωμαϊκές επαύλεις, αμφιθέατρα και αρένες, ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει. Όμοια με τη Ρώμη, μόνο μικρότερη, γι' αυτό άλλωστε έχει στο παρελθόν παρομοιαστεί ως «Μινιατούρα της Ρώμης», μας αποκαλύπτει αρχαιολογικούς θησαυρούς σε κάθε γωνιά, εκεί που ούτε καν το περιμένεις. Η Μαυριτανική επιρροή προσθέτει ακόμη μεγαλύτερη γοητεία στην ούτως ή άλλως γραφική πόλη. Η άλλοτε μεγαλύτερη ρωμαϊκή πόλη της Ιβηρικής, διατηρεί τα σημαντικότερα κτίρια του ένδοξου παρελθόντος σε απόσταση αναπνοής το ένα από το άλλο, προσβάσιμα με τα πόδια από την πανέμορφη Plaza de España. Ας μην ξεχνάμε ότι το Συγκρότημα Αρχαιολογικών Μνημείων της Μέριδα συμπεριλήφθηκε στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ το1993. Τα μνημεία, οι ναοί της και τα δημόσια έργα, όπως το περίφημο Υδραγωγείο, είναι μερικά από τα πιο εξαιρετικά δείγματα ρωμαϊκής τέχνης και αρχιτεκτονικής στην Ισπανία, καθιστώντας την Μέριδα την τουριστική πρωτεύουσα της αυτόνομης περιφέρειας της Extremadura στην Επαρχία Badajoz.
Ως ένα από τα οχυρά της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ενώ εκείνη επεκτεινόταν στην Ευρώπη, η Μέριδα έχει πολλά να διηγηθεί για την ιστορική της πορεία που αντικατοπτρίζεται στα κτίρια και την αρχιτεκτονική της. Μια ήρεμη πόλη, μακριά από τις συνήθεις ορδές των τουριστών που προτιμούν τις παραλίες του νότου, μας επιτρέπει να ανακαλύψουμε την απέραντη ιστορία της με έναν γαλήνιο ρυθμό.
Ένα από τα ορόσημα της πόλης είναι το Ρωμαϊκό Θέατρο στο λόφο San Albin (Calle José Ramón Melida, εισιτήριο εισόδου 5.50€ για ενήλικες και 4€ για ηλικιωμένους και παιδιά 9-16 ετών), που χρονολογείται πριν τη γέννηση του Χριστού και κατασκευάστηκε από τον Αγρίππα τον 18ο αιώνα π. Χ. στα πρότυπα των μεγάλων θεάτρων της Ρώμης. Το Ρωμαϊκό θέατρο έχει χωρητικότητα 6.000 θεατών και η σκηνή κυριαρχείται από δύο καλοφτιαγμένες σειρές κιόνων, διακοσμημένες με αγάλματα θεοτήτων και αυτοκρατορικών μορφών, από την εποχή του Αδριανού (2ος αι.). Η εξαιρετική κατάσταση του θεάτρου επιτρέπει τη διεξαγωγή καλοκαιρινών φεστιβάλ, όπως το δημοφιλές Φεστιβάλ της Μέριδα (International Classical Theatre Festival), που πραγματοποιείται κάθε καλοκαίρι, Ιούνιο και Αύγουστο και προσελκύει πολλούς τουρίστες που έρχονται να παρακολουθήσουν έργα κλασικής μουσικής, μπαλέτα και μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις.
Στο παρακείμενο Ρωμαϊκό Αμφιθέατρο, που χρονολογείται το 15ο αι. π. Χ. και διατηρεί σε άψογη κατάσταση τους κίονες της πρόσοψης, έδιναν οι μονομάχοι τις μάχες τους με τα θηρία. Αυτό το κτίριο, σύγχρονο με το προηγούμενο, διατηρεί ακόμη τα αυθεντικά στοιχεία τους, όπως τις κερκίδες, το θεωρείο και τον εξώστη. Στο απόγειο της δόξας του, τον 10 αιώνα π. Χ., φιλοξενούσε 14.000 – 15.000 θεατές. Εδώ πραγματοποιούνταν αρματοδρομίες, μονομαχίες και αναπαραστάσεις ναυμαχιών, για τις ανάγκες των οποίων η αρένα γέμιζε με νερό.
Σε ένα σύγχρονο κτίριο δίπλα στο αρχαίο ρωμαϊκό αμφιθέατρο, με το οποίο συνδέεται με υπόγειο τούνελ, στεγάζεται το Εθνικό Μουσείο Ρωμαϊκής Τέχνης (Museo Nacional de Arte Romano, Calle José Ramón Melida, εισιτήριο εισόδου 2.40€ για ενήλικες, δωρεάν για φοιτητές και παιδιά κάτω των 16), που στεγάζει μερικά από τα πιο καλοδιατηρημένα αγάλματα και τη σημαντικότερη συλλογή ρωμαϊκών ευρημάτων σε ολόκληρη την Ισπανία ενώ παράλληλα ενσωματώνει τμήμα ενός ρωμαϊκού δρόμου που ανακαλύφθηκε στις αρχές του 1980, κατά τη διάρκεια κατασκευής του κτιρίου. Πάνω από 36.000 εκθέματα, διηγούνται την ιστορία της πόλης και την Ρωμαϊκή κληρονομιά, παρουσιάζοντας την καθημερινή ζωή στην άλλοτε ρωμαϊκή αποικία.
Αφήνοντας τα μουσεία και τον αρχαιολογικό χώρο με την αρένα και το θέατρο, ο δρόμος μας οδηγεί προς το κέντρο. Στη συνδρομή των οδών Calle Sagasta και Calle Romero Leal ένα περίεργο κτίσμα τραβά το βλέμμα στα δεξιά μας. Το Ιερό της Αρτέμιδος, ένα ρωμαϊκό ιερό από τα μεγαλοπρεπέστερα της πόλης, βρίσκεται ακόμη στην αυθεντική του θέση. Η ορθογώνια βάση του κτιρίου περιβάλλεται από κίονες και πρόκειται για περίπτερο εξάστυλο ναό, με έξι κίονες κορινθιακού ρυθμού, από γρανίτη στην πρόσοψη. Ο Ναός της Αρτέμιδος ήταν αφιερωμένος στον Καίσαρα Αύγουστο. Στριμωγμένος ανάμεσα σε σπίτια σε ένα στενό δρομάκι, μετατράπηκε σε έπαυλη του 16ου αιώνα, του Δούκα του Κόρβου, με τέσσερις από τους αυθεντικούς Κορινθιακούς κίονες του ναού να ενσωματώνονται στο αρχιτεκτονικό σχέδιο και να χρησιμοποιούνται ως μια μορφή φράχτη!
Το περπάτημα συνεχίζεται! Οι εικόνες εναλλάσσονται εντυπωσιακές. Η πλατεία Ισπανίας που συγκεντρώνει τους επισκέπτες και εντυπωσιάζει με τον αρχιτεκτονικό της πλούτο δεν απέχει πλέον παρά λίγα μόνο μέτρα. Διακοσμείται με ιστορικά κτίρια και εκκλησίες ανεπανάληπτου κάλλους, όπως το Palacio de los Mendoza, με συνδυασμό στοιχείων μπαρόκ και γοτθικού ρυθμού στην πρόσοψή του ή τον Kαθεδρικό Ναό Santa María de la Asuncion,Κ που κτίστηκε μεταξύ 17ου και 18ου αιώνα πάνω σε ένα προγενέστερο ρωμαϊκό- βησιγοτθικό ναό και το Δημαρχείο.
Αφήνοντας την πλατεία της Ισπανίας παίρνουμε την Calle Trajano για να φτάσουμε στην Αψίδα του Τραϊανού στην καρδιά της Παλιάς Πόλης, πλάι στην ομώνυμη οδό. Η θριαμβική αψίδα έχει ύψος 15 μ. και πλάτος 9 μ. και πιστεύεται ότι μέσα από αυτήν περνούσε ένας κεντρικός δρόμος, ο Kardus Maximus.
Αλλάζοντας διαδρομή, προσεγγίζουμε τις όχθες του ποταμού Guadiana, που διασχίζει την Μέριδα. Στη βόρεια όχθη του και στο βόρειο άκρο της Ρωμαϊκής Γέφυρας, την οποία προοριζόταν να περιφρουρεί και να ελέγχει, βρίσκεται το Φρούριο Alcázar, ή αλλιώς Alcazaba (Plaza Del Rastro, Calle Graciano, κόστος εισιτηρίου 2.80€) που κατασκευάστηκε τον 9ο αιώνα από τους Μαυριτανούς, γύρω από τα ερείπια ενός αυθεντικού ρωμαϊκού οχυρού. Το Φρούριο Alcazaba είναι ένα αραβικό κάστρο που διατηρεί μια ρωμαϊκή υπόγεια δεξαμενή που ανακατασκευάστηκε και διακοσμήθηκε με Βησιγοτθικές παραστάδες. Λίγα είναι τα παραδείγματα αρχιτεκτονικής από την κυριαρχία των Μουσουλμάνων, αλλά αυτό πραγματικά ξεχωρίζει. Το τετράγωνο οικοδόμημα παραχωρήθηκε αργότερα στο Τάγμα του Santiago, οπότε προστέθηκαν πύργοι και μεσαιωνικά κτίρια, δημιουργώντας ένα μοναστήρι και μια κατοικία.
Η Ρωμαϊκή Γέφυρα που σήμερα εξυπηρετεί ως πεζογέφυρα πάνω από τον ποταμό Guadiana ξεχωρίζει για το μνημειακό της μέγεθος, 800 μ. μήκος με 64 γρανιτένιες καμάρες, που την είχε καταστήσει ως μια από τις μεγαλύτερες στην Αυτοκρατορία. Κατασκευάστηκε από γρανίτη, την εποχή του Τραϊανού ή Αυγούστου και στη συνέχεια ανακαινίστηκε από τους Βησιγότθους το 686. Η γέφυρα διασχίζει τον ποταμό νότια του κέντρου της παλιάς πόλης. Πριν την ανακατασκευή της και μετατροπή της σε γέφυρα μόνο για πεζούς το 1993, εξυπηρετούσε ως κύρια οδική αρτηρία προς τη Μέριδα. Τη διέσχιζαν πεζοί, έφιπποι, μέχρι τρακτέρ και αυτοκίνητα. Σήμερα, είναι η χαρά κάθε πεζοπόρου και ποδηλάτη, καθώς αποτελεί έναν όμορφο περίπατο, απολαμβάνοντας τη θέα προς την πόλη αλλά και κάποιους κωπηλάτες που περνούν πού και πού. Μια σύγχρονη, ημικυκλική κρεμαστή γέφυρα κατασκευάστηκε για τα αυτοκίνητα και να διατηρηθεί η γέφυρα για τις επόμενες γενιές. Λίγο μακρύτερα, το βλέμμα τραβά η καμάρα της Puente Lusitania, μια μοντέρνα γέφυρα και όπως πάντα εντυπωσιακή κατασκευή του διάσημου αρχιτέκτονα Santiago Calatrava.
Εικοσιδύο αιώνες μετά την ίδρυσή της, οι 74.800 και κάτι κάτοικοι της Μέριδα απολαμβάνουν τη γραφικότητα της πόλης τους που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τις γειτονικές μεγαλουπόλεις. Όπως όλοι οι Μεσογειακοί λαοί που σέβονται το θερμό ταμπεραμέντο τους, δεν τρώνε πριν από τις εννέα το βράδι, αλλά «σβήνουν» την πείνα τους στα tapas, με μικρά αλλά γευστικότατα μεζεδάκια. Το βράδι διασκεδάζουν στα μπαράκια και εστιατόρια της Plaza Constitucion. Καθίσαμε μαζί τους στο Casa Benito (calle San Francisco, 3), ένα παραδοσιακό, παλιό μπαρ και δοκιμάσαμε κρύα σούπα με ντομάτα, πιπεριές, αγγούρι και σκόρδο (το γνωστό gazpacho), κρύα σούπα από σκόρδο, αμύγδαλα και ψωμί (ajoblanco), λαγό και πέρδικα. Τα ορεκτικά μας εξέπληξαν: αυτιά χοίρου, άγρια σπαράγγια, τυρί. Ξεδιψάσαμε με κρασιά με Ονομασία Προέλευσης, Ribera del Guadiana. Παραγγείλετε ψητό κρέας στο Restaurante Rafael II (Santa Eulalia, 13) και ποιοτικό φαγητό που προτιμάται και από τους ντόπιους στο Restaurante Nicolás (calle Felix Valverde Lillio, 13).
Όσο για τη διαμονή, ένα πανέμορφο μέρος για να μείνει κανείς είναι το κεντρικό Parador Via de la Plata (Plaza de la Constitución, 3) που στεγάζεται σε ένα μοναστήρι του 18ου αιώνα. Το κτίριο αρχικά αποτελούσε τμήμα ενός ρωμαϊκού ναού και εξυπηρετούσε ως μοναστήρι, νοσοκομείο, φυλακή. Υπάρχουν και πολλά σύγχρονα ξενοδοχεία, ενώ για τους πιο περιπετειώδεις, το κάμπινγκ (Complejo Merida) με την τεράστια πισίνα βρίσκεται 5 χλμ. δυτικά της πόλης, στον παλιό αυτοκινητόδρομο N5.
Δειλινό πάνω από τα νερά του Guadiana. Ένα ζευγάρι κάνει περίπατο στην πέτρινη γέφυρα. Μια παρέα νεαρών παιδιών ποδηλατεί κατά μήκος των όχθεων του ποταμού. Κάποιοι άλλοι κωπηλατούν στα ήρεμα νερά. Όλοι απολαμβάνουν τη φύση και τη γαλήνη του τοπίου. Χαίρονται την πόλη τους, εδώ όπου το παρελθόν δεν θεωρείται κάτι μακρινό και άσχετο με το παρόν, αλλά αντίθετα ενσωματώνεται σε αυτό, συνθέτοντας ένα μωσαϊκό εποχών που οδηγεί μέσα από το μονοπάτι της ιστορίας στα σύγχρονα επιτεύγματα.
Η παλιά πόλη μπορεί εύκολα να εξερευνηθεί με τα πόδια, δίνοντας την ευκαιρία στους επισκέπτες να τη γνωρίσουν απ' άκρη σ' άκρη. Φορέστε λοιπόν τα πιο αναπαυτικά παπούτσια περιπάτου, ντυθείτε με άνετα ρούχα και καπέλο (το καλοκαίρι ο καιρός είναι αρκετά ζεστός και ο ήλιος δυνατός) και αγοράστε ένα χάρτη της πόλης. Η πανέμορφη Merida σας περιμένει να την ανακαλύψετε, να σας κεράσει καλό κρασί και tapas και να σας προσφέρει την εικόνα ενός πολιτισμικού μεγαλείου ανεπανάληπτης γοητείας.
