Αλήθεια, πώς μπορεί κανείς να περιγράψει με λόγια μια πόλη για την οποία έχουν ξοδευτεί χιλιάδες τόνοι μελάνι, έχουν γραφτεί εκατοντάδες χιλιάδες κείμενα, έχουν χρησιμοποιηθεί κάθε λογής κοσμητικά επίθετα... Αιώνια, ρομαντική, αριστοκρατική, φινετσάτη, caput mundi, όλα αυτά μαζί είναι η Ρώμη, αλλά και άλλα πολλά. Όταν τα λόγια περισσεύουν, αρκούν απλά οι εικόνες...
...των γαλήνιων νερών του Τίβερη που ρέουν αιώνες τώρα, των ανθισμένων καμελιών στα Ισπανικά σκαλιά, των Ρωμαίων «οπλιτών» που στέκονται για μια φωτογραφία έξω από το Κολοσσαίο, των υπαίθριων ζωγράφων στην πιάτσα Ναβόνα, των όμορφων καλογρεών που περιφέρονται στους δρόμους της, του Τρούλου του Βατικανού που διαγράφεται εντυπωσιακός την ώρα του δειλινού, των τουριστών που πετούν μια δεκαρούλα στη Φοντάνα ντι Τρέβι μαγεμένοι με την ομορφιά της πόλης και το ρομαντισμό που αποπνέει και με λαχτάρα να ξαναγυρίσουν... Γιατί τη Ρώμη δε τη χορταίνεις ποτέ...
Με τη σκέψη της γεύσης ενός παγωτού ταρτούφο να λιώνει στο στόμα κατέβηκα από το αεροπλάνο, σε μια Ιταλία που μύριζε Φθινόπωρο και είχε αρχίζει να ζωγραφίζεται με τις πρώτες χρυσές πινελιές. Γνώριμη αίσθηση η μετάβαση από το αεροδρόμιο (κάπου 27 χλμ. μακριά) με το τρένο, μέχρι το κέντρο της πόλης και το σταθμό Termini. Μόλις 30 λεπτά διαδρομή και η αιώνια ατμοσφαιρική πόλη αρχίζει να φανερώνει τις ομορφιές της, τον αρχιτεκτονικό της πλούτο και το λόγο που σε κάνει να μην τη ξεχνάς και να θες πάντα να ξαναγυρίζεις. Μια πρώτη ματιά και αρχίζουν οι αναστεναγμοί... Η Ρωμαϊκή Αγορά, το Κολοσσαίο, ο Λόφος του Καπιτωλίου, οι όχθες του Τίβερη και το νησί Τιμπερίνα, περνούν κινηματογραφικά μπροστά στα μάτια μου. Γρήγορη τακτοποίηση στο μικρό μπουτίκ ξενοδοχείο που κρύβεται στην πλατεία της Ισπανίας....και πάλι έξω, στους δρόμους της Ιταλικής πρωτεύουσας, όταν ήδη τα φώτα έχουν αρχίσει να ανάβουν για το βράδυ, κάνοντας τα μνημεία να φαντάζουν ακόμη εντυπωσιακότερα.
Ζήτησα από τον οδηγό να με πάει μέχρι το στενάκι Via della Scrofa, στο Νο 104α, πίσω από την Πιάτσα Ναβόνα. Είχα κλείσει τραπέζι σε μια από τις πολυβραβευμένες τρατορίες της πόλης, στου «Alfredo», με μενού αυθεντικά ιταλικό και τις διάσημες fettuccine Alfredo με τη μοναδική συνταγή του 1907, που εδώ κα 103 χρόνια σερβίρονται με ένα ενδιαφέρον τελετουργικό και με συνοδεία εκλεκτού Ιταλικού κρασιού (http://www.alfredoallascrofa.com/). Συνειδητοποίησα το glam μέγεθος του μικροσκοπικού κατά τα άλλα εστιατορίου, βλέποντας τις φωτογραφίες διάσημων αστέρων - Gary Cooper, Rock Hudson, Audrey Hepburn, Marylin Monroe, Clark Gable, Maria Callas, Frank Sinatra, Pink Floyd- που πέρασαν από εδώ πριν από εμένα. Μην παραξενευτείτε αν δίπλα σας δείτε να τρώει ο Andrea Bocelli ή ο Bob Gelfoff.
Έχοντας ικανοποιήσει τον ουρανίσκο με ένα ιδιαίτερα παχυντικό – πλην όμως εξαιρετικό- πιάτο, κατευθύνομαι με τα πόδια προς την Piazza Navona, για το λαχταριστό παγωτό tartuffo στο καφέ «Tre Scalini» που τόσο πολύ προσδοκούσα. Μμμμμ, είναι πάντα το ίδιο γευστικό, αναλλοίωτη γεύση στο χρόνο. Ταυτόχρονα, έκανα τη βόλτα μου ανάμεσα στους καλλιτέχνες, στους τουρίστες και τους ντόπιους, σε σιντριβάνια και αγάλματα – την κρήνη των τεσσάρων ποταμών, την κρήνη του Ποσειδώνα. Κάθε φορά που αντικρύζω την πανέμορφη πλατεία μένω με το στόμα ανοικτό. Στη θέση του παλιού σταδίου του Δομητιανού, 84 μ.Χ., έχει δημιουργηθεί μια από τις ομορφότερες και πιο καλοδιατηρημένες μπαρόκ πλατείες της Ρώμης, περιβεβλημένη από εντυπωσιακά παλάτια και την εκκλησία Sant'Agnese in Agone. Το γαστρονομικό έγκλημα ολοκληρώθηκε για σήμερα, κλείνοντας με τον πλέον «λαχταριστό» επίλογο την πρώτη μέρα στην πόλη.
Το επόμενο πρωινό οι ακτίνες του ήλιου τρύπωσαν στο δωμάτιο για να μου υπενθυμίσουν ότι δεν έχω παρά μόνο δύο ημέρες στη διάθεσή μου για να απολαύσω μια γερή δόση ιστορίας, αριστοκρατικών κτιρίων, ιταλικού εσπρέσο, λεπτής και τραγανής πίτσας και φυσικά... το φλερτ των αιώνιων Λατίνων εραστών...
Ξεκίνησα από την Πλατεία της Ισπανίας, που βρίσκεται στο κάτω μέρος των 138 σκαλοπατιών που οδηγούν στην μπαρόκ εκκλησία Trinità dei Monti (16ος αι.), που κυριαρχεί επιβλητικά στην περιοχή. Ένα τμήμα της Πλατείας «βλέπει» την Ισπανική Πρεσβεία, εξ' ού και η ονομασία της, και το άλλο «κοιτάζει» προς την Πλατεία της Γαλλίας, με την Πρεσβεία της Γαλλίας. Ανέβηκα μέχρι τα μισά της Σκαλινάτας, κάθισα στα σκαλοπάτια, ανάμεσα από ανθισμένες ζαρντινιέρες με καμέλιες ροζ, για να απολαύσω τη θέα προς τα κάτω, με το σιντριβάνι της βαρκούλας στο κέντρο της -η Fontana della Barcaccia είναι έργο του Πιέτρο Μπερνίνι το 1627-29- και τους πρώτους θορύβους της πόλης που ξυπνά να «σπάνε» την ησυχία του πρωινού.
Περιμένω με ανυπομονησία να ανοίξουν τα καταστήματα. Έχω σταμπάρει ένα συνολάκι σε μια μπουτίκ της Via Frattina, που με περιμένει σε τιμή ευκαιρίας. Άλλωστε, από τις ακριβές βιτρίνες των επώνυμων οίκων μόδας - Armani, Bulgari, Cartier, Gucci, Hermes, Prada και Valentino- στη γειτονική και εξίσου trendy Via dei Condotti ή τη Via Borgognona μόνο απέξω μπορώ να περάσω. Ευτυχώς, ακόμη και εκεί που δεν το περιμένεις, βρίσκεις πολλές και καλές προσφορές, ακόμη και σε αυτούς τους «δρόμους της χλιδής»...
Σύντομη στάση στο κλασικό Antico Caffe Greco, που βρίσκεται στο Νο 86 της Via dei Condotti από το 1760 (http://www.anticocaffegreco.eu/) για ένα εσπρέσο στη Sala Rossa και η περιπλάνηση ξεκινά. Βγαίνω στην κεντρική Via del Corso και κατηφορίζω προς την Πλατεία της Βενετίας (Piazza Venezia), που πήρε το όνομά της από το Παλάτσο Βενέτσια που αναγέρθηκε κατ' εντολή του Πάπα Παύλου 2ου, τον 15ο αιώνα. Από μακριά, αλλά και από σχεδόν κάθε σημείο της πόλης διακρίνεται το Μνημείο του Vittorio Emanuele II, πρώτου βασιλιά της Ιταλίας. Στα δεξιά της "γαμήλιας τούρτας" - όπως αποκαλούν το μνημείο οι ντόπιοι -, υψώνεται ο ένας από τους επτά λόφους της Ρώμης, ο λόφος του Καπιτωλίου, με το περίφημο χάλκινο άγαλμα του Μάρκου Αυρήλιου στο κέντρο, την ομώνυμη πλατεία σχεδιασμένη από τον Μιχαήλ Άγγελο, το μέγαρο της Γερουσίας και ένα μουσείο.
Συνέχισα περιμετρικά του μνημείου Vittorio Emmanuele προς την εντυπωσιακή Via Dei Fiori Imperiali, για να φτάσω στο Κολοσσαίο, την Αψίδα του Κωνσταντίνου και το λόφο του Παλατινάτου, που προσφέρει τη θέα της αρχαίας αγοράς και του Circus Maximus «στο πιάτο». Ο περίπατος υπέροχος, αλλά και πάρα πολύ μεγάλος. Είχε ήδη πια φτάσει δειλινό και ο επίλογος του πολιτιστικού overdose έμελλε να κλείσει με ένα δείπνο στο σικάτο Imàgo, του ξενοδοχείου Hassler (Piazza della Trinità dei Monti 6), με το καλύτερο πανόραμα της πόλης. Δοκίμασα ραβιόλα με τρούφα, το αγαπημένο πιάτο του Silvio Berlusconi!
Η επόμενη μέρα ήταν ακόμη ομορφότερη από την προηγούμενη, με έναν ήλιο λαμπερό και τους Ρωμαίους να ξυπνούν ακόμη νωρίτερα για να απολαύσουν την Άνοιξη. Με αφετηρία την Piazza Colonna αυτή τη φορά και περνώντας μπροστά από το Palazzo Montecitorio, έδρα του Ιταλικού κοινοβουλίου, περπάτησα μέχρι την Piazza della Rotonda, την πλατεία όπου βρίσκεται ένα από τα αξιολογότερα μνημεία της πόλης, κρυμμένο θαρρείς από τα πολλά μάτια: το Πάνθεον είναι από τα πιο καλοδιατηρημένα αριστουργήματα αρχιτεκτονικής της αρχαίας Ρώμης, ένας τεράστιος κυκλικός ναός με τον μεγαλύτερο τρούλο από τσιμέντο που έχει ποτέ κατασκευαστεί, διαμέτρου 43,30 μέτρων, μεγαλύτερου και από τη διάμετρο του τρούλου του Άγιου Πέτρου! Στο κέντρο του τρούλου υπάρχει άνοιγμα διαμέτρου 9 μ. απ' όπου εισέρχονται τα νερά της βροχής και ρέουν ακριβώς πάνω στις ειδικές οπές του δαπέδου. Ο ναός στολίζεται εξωτερικά στην πρόσοψή του με 16 κίονες από αιγυπτιακό γρανίτη. Eπιστρέφοντας στην κεντρική Via Del Corso, έβαλα στοίχημα αυτή τη φορά να βρω εύκολα τη Φοντάνα Ντι Τρέβι. Εμπρός λοιπόν, Via delle Muratte No 9! Κρυμμένο σε ένα μικρό στενάκι, το ομορφότερο σιντριβάνι της Ευρώπης! Κόσμος πολύς, οι φωτογραφίες δύσκολη υπόθεση, εκτός αν πας πολύ νωρίς, πριν ακόμη ανοίξουν τα καταστήματα και τα γύρω καφέ. Περιπλανήθηκα ανάμεσα σε ντόπιους και εκατοντάδες επισκέπτες. Θαύμασα για άλλη μια φορά τα αγάλματα των τριτώνων, το άρμα του Ποσειδώνα, τα λευκά άλογα και συνέχισα τον περίπατο στα γύρω στενά, αναζητώντας μικρά αναμνηστικά δώρα.
Τελικά, αν μου έλεγε κανείς να περιγράψω τη Ρώμη, θα έλεγα ότι είναι σα μια μεγάλη τούρτα, πλούσια σε γεύση, απολαυστική, αλλά όσο και να σου αρέσει, δεν θέλεις να τη φας όλη με μιας, αλλά κρατάς πάντα ένα κομμάτι για την επόμενη φορά... Έτσι και με την «Αιώνια Πόλη»... Θα την τεμαχίσεις νοερά σε τουλάχιστον 4 μεγάλα κομμάτια και θα αρχίσεις να απολαμβάνεις. Το πρώτο κομμάτι, περιλαμβάνει το «αναγεννησιακό και μεσαιωνικό τμήμα», Piazza Navona, Πάνθεον, Campo dei Fiori, Lungotevere, Castel San Angelo. To δεύτερο, το «μοντέρνο κομμάτι», περιλαμβάνει Πλατεία Ισπανίας, Via dei Condotti, Via del Corso, Fontana di Trevi. Το τρίτο, το «αρχαίο» απλώνεται από τη Via dei Fiori Imperiali μέχρι το Κολοσσαίο, το Λόφο του Παλατίνου, την Αψίδα Κωνσταντίνου, την Αρχαία Αγορά. Και το τέταρτο, το... «εμπορικό κομμάτι», η περιοχή γύρω από τη Via Veneto, Piazza Barberini με το σιντριβάνι του Τρίτωνα, Piazza della Republica, Via Nazionale, με καταστήματα σε οικονομικές τιμές και ευκαιρίες για τα τελευταία ψώνια. Κερασάκι στην τούρτα, το κρατίδιο του Βατικανού με το Μουσείο του, που αποτελεί από μόνο του ένα ολόκληρο πολιτιστικό πιάτο... Αν δεν τη γευτείς όλη, θα σου μείνει απωθημένο. Αλλά πάντα θα υπάρχει ένας καλός λόγος για να ξαναέρθεις. Εγώ είχα ήδη γευτεί ένα μεγάλο μέρος της, μέσα σε τρεις μόλις ημέρες. Το επόμενο κομμάτι... στο επόμενο ταξίδι... Άλλωστε είχα καταφέρει, - παρά την πολυκοσμία, και παρά το γεγονός ότι γνωρίζω πλέον ότι τα κέρματα τα μαζεύουν το βράδυ με μαγνήτη τα επιδέξια κλεφτρόνια-, να ρίξω ξανά το δικό μου κέρμα στα νερά της Φοντάνα ντι Τρέβι... Έτσι, για γούρι...
• Η καλύτερη εποχή
Xαρακτηρίζεται «ηλιόλουστη», καθώς λάμπει καθημερινά κάτω από το φως του ήλιου. Αλλά ακόμη και στην Αιώνια πόλη ενίοτε βρέχει. Το γεωγραφικό ανάγλυφο στην περιφέρεια του Λάτιο (Lazio), πρωτεύουσα της οποίας είναι η Ρώμη, έχει ιδιαιτερότητες που επηρεάζουν τον καιρό από ζώνη σε ζώνη. Ο Μάρτιος είναι ο μήνας της αζαλέας και της καμέλιας, ο Απρίλιος και ο Μάιος κρύβουν κάποιες βροχούλες. Αναμφίβολα, οι μήνες Ιούλιος - Αύγουστος είναι πολύ ζεστοί, με υψηλότατα επίπεδα υγρασίας που καθιστούν την πόλη κάτι σα «χαμάμ». Έτσι, από τη μια θα πρέπει να έχετε μαζί σας πολλά μπουκάλια νερό, από την άλλη να είστε σίγουροι ότι θα αποκτήσετε τροπικό μαύρισμα, απλά και μόνο καθήμενοι στις πλατείες, τα καφέ και τις πιτσαρίες της πόλης. Από τα μέσα Αυγούστου και μετά, η περίοδος των διακοπών του Δεκαπενταύγουστου (ή «Ferragosto» ιταλιστί), είναι η θερμότερη, αλλά τότε περιέργως αναμένονται και οι πρώτες βροχές. Ο Σεπτέμβριος και ο Οκτώβριος είναι επίσης εξαιρετικοί μήνες να επισκεφτεί κανείς τη Ρώμη, με καθαρό, γαλανό ουρανό, λιγότερους επισκέπτες και λιγότερη ζέστη.
• Θα πάτε
Για Οκτώβρη, οι τελικές τιμές αεροπορικών εισιτηρίων με φόρους κυμαίνονται από €367/ άτομο με Aegean Airlines & Olympic Air, €460/ το άτομο με Alitalia. Η πτήση διαρκεί 02:10' και το αεροπλάνο προσγειώνεται στο αεροδρόμιο Fiumicino, 26 χλμ. από την πόλη. Από το αεροδρόμιο μπορείτε να φτάσετε στο κέντρο της πόλης και την Piazza dei Cinquecento μπροστά από το σιδηροδρομικό σταθμό, Roma Termini, με λεωφορεία της COTRAL.(http://www.cotralspa.it). Επίσης, υπάρχει άμεση σύνδεση με τον σιδηρόδρομο, χωρίς ενδιάμεσες στάσεις και κοστίζει €11, διανύοντας 37 χλμ. σε 31 λεπτά περίπου. Εναλλακτικά, μπορείτε να πάρετε τη γραμμή μετρό Sabina-Fiumicino (FM1) που σταματά σε κεντρικούς σταθμούς της Ρώμης (Tiburtina, Tuscolana, Ostiense, Trastevere), κάθε 15 λεπτά, με κόστος €5,50. (www.ferroviedellostato.it)
• Θα μείνετε
Πολύ βολικές περιοχές για να μείνει κανείς είναι η περιοχή γύρω στα Ισπανικά Σκαλιά και τους εμπορικούς δρόμους Condotti και Frattina, αλλά πολλά ξενοδοχεία προσφέρονται και στην περιοχή της Via Veneto. Συνίσταται να επιλέγετε 4* ξενοδοχεία, γιατί τα 3* είναι – πλην ελάχιστων εξαιρέσεων- συνήθως πολύ παλιά κτίρια, ατελώς ανακαινισμένα. Ενδεικτικά θα μπορούσατε να επιλέξετε: Hotel d'Inghilterra Rome *4 (http://www.royaldemeure.com), ένα ιστορικό κτίριο που βρίσκεται δίπλα στην Via dei Condotti, τον πιο μοντέρνο δρόμο της Ρώμης, Residenza Frattina 3* (www.residenzafrattina.it), σε ελάχιστη απόσταση από τα Ισπανικά Σκαλιά, Condotti 3* (http://www.hotelcondotti.com), είναι ένα μικρό και ζεστό boutique ξενοδοχείο, που βρίσκεται σε έναν ήσυχο δρόμο, δίπλα από τη διάσημη πλατεία Ισπανίας, το The Inn at the Spanish Steps ανήκει στα Small Luxury Hotels (http://www.atspanishsteps.com/) και στεγάζεται σε ένα ιστορικό κτίριο στη Via Condotti, Majestic Roma 5* (http://www.rome-hotels-majestic.com/), σε μια εντυπωσιακή τοποθεσία, ακριβώς δίπλα στην παγκοσμίως γνωστή Via Veneto, Ludovisi Palace 4* (www.ludovisipalacehotel.com), στεγάζεται σε κτίριο της δεκαετίας του 1920, σε έναν ήσυχο δρόμο δίπλα στη μεγαλόπρεπη Βία Βένετο, Westin Excelsior Rome 5* (www.starwoodhotels.com), λίγα μόνο βήματα από τη βίλα Μποργκέζε και τα Ισπανικά Σκαλοπάτια, ένα περίβλεπτο ξενοδοχείο στο ιστορικό κέντρο, Imperiale 4*, σε ένα όμορφο κτίριο του 19ου αιώνα.
• Θα διασκεδάσετε
Οι έντονοι παλμοί της Ρώμης συνεχίζονται μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, στα κλαμπ και τις παμπ που κρύβονται σε κάθε πλατεία και γειτονιά, το καθένα με το δικό του κοινό και χαρακτήρα. Απολαύστε ένα ποτό στα Artù (Largo Fumasoni Biondi, 5) και Express (Via del Moro) στην περιοχή Trastevere, από τις αυθεντικότερες Ρωμαϊκές συνοικίες, διεθνές meeting place με μπαρ, καφετέριες, καλό κρασί, απεριτίφ στο πιο μποέμ τμήμα της Αιώνιας πόλης. Με πιο νεανικό στιλ, τα Bandana Republic (Via Alessandria 44/46), Coetus Club (Via dei Volsci, 126/b), Fiesta Mexicana (Via di Porta Labicana, 52) στην περιοχή San Lorenzo, Πανεπιστημιούπολη, όπου θα βρείτε θαμώνες κάτω των 30 και χαλαρή ατμόσφαιρα. Στη μοντέρνα περιοχή Eur αξίζει να περάσετε χορευτικές νύχτες ανάμεσα σε ντόπιες διασημότητες που επιλέγουν τους ελίτ χώρους των ντίσκο εδώ για να δώσουν το μεταμεσονύκτιο ραντεβού τους. Το Spazio 900 είναι καλοκαιρινή και χειμερινή disco που συχνά φιλοξενεί διάσημους djs από την Ιμπίθα, (Piazza Guglielmo Marconi 26b), το Deep είναι ένα μινιμαλιστικό loft, με πριβέ όροφο όπου συναντώνται Ιταλοί ποδοσφαιριστές και VIPs, με μουσική από rapper DJs και ήχους dance, soul (Piazza Umberto Elia Terracini 10/14) ενώ το Jet Set χωρίζεται σε δύο χώρους, με το Chalet πλάι στη λίμνη και το εστιατόριο στη Lounge Area. Ζωντανή μουσική, χειμώνα καλοκαίρι, μέχρι και τις 4 το πρωί (Piazza Umberto Elia Terracini, zone Laghetto dell'Eur).
• Θα φάτε
Τίποτε δεν είναι πιο επίσημο από την άποψη των ίδιων των ντόπιων, που ψηφίζουν τα τοπ εστιατόρια της Ρώμης και προτείνουν:
• Το πιο μοδάτο: MET → Στην περιοχή της γέφυρας Milvio, hotspot για trendsetters και το jet set της Ρώμης. Δεσμοί αγάπης υπογράφονται μεταξύ ερωτευμένων ζευγαριών, που συμμετέχουν στην τελετουργία «Τα δεσμά της Αγάπης». Κλειδώνουν μια κλειδαριά στα φώτα της Πόντε Μίλβιο, πετούν τα κλειδιά στο ποτάμι και «ασφαλίζουν» συμβολικά την αγάπη τους. (http://www.met-roma.it/)
• Το πιο ιστορικό: ANTICA PESA → Ένας πρώην τελωνείο, σήμερα πανδοχείο, ένας υπέροχος κήπος για διάφορες εκδηλώσεις και καλό φαγητό. (http://www.anticapesa.it/)
• Καλύτερη τρατορία: MACCHERONI→ Κοντά στην Πιάτσα Ναβόνα, ρουστίκ χώρος, ζεστό περιβάλλον, παραδοσιακή ρωμαϊκή κουζίνα και ιταλικές τοπικές σπεσιαλιτέ, wine list με κρασί χύμα και Chianti, αλλά και διάσημες ιταλικές μάρκες. (http://www.ristorantemaccheroni.com/)
• Καλύτερη winery: ROSCIOLI→ Η ομώνυμη περιοχή είναι από τις ομορφότερες της Ρώμης. Φρέσκο ψωμί, γευστικές σπεσιαλιτέ και υπέροχα κρασιά, ακολουθώντας γνήσιες ιταλικές παραδόσεις (http://www.anticofornoroscioli.com/)
• Καλύτερη Πίτσα: MONTECARLO→ Κοντά στην Πιάτσα Ναβόνα, αγαπημένος χώρος για τουρίστες και ντόπιους, με γνήσια ρωμαϊκή αύρα, θεατρικότητα και ποιητική ατμόσφαιρα. (http://www.sevoinapizzadillo.com/)
• Καλύτερο ψάρι: QUINZI & GABRIELI→ Μυρίζει θάλασσα κοντά στο Πάνθεον, σε ένα ιστορικό κτίριο του 16ου αιώνα, με τοιχογραφίες, όμορφη αυλή με θέα στην πλατεία, ανοικτές κουζίνες για να βλέπεις το φαγητό να ετοιμάζεται, από το ενυδρείο στην κουζίνα! (http://www.quinziegabrieli.it/)
• Καλύτερο μεσημεριανό γεύμα: PIERLUIGI→ Κοντά στο ανάκτορο Ricci, με εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους για το γεύμα, γευστικά πιάτα που συνδυάζουν φαντασία και παράδοση. (http://www.pierluigi.it/)
• Καλύτερο γκουρμέ εστιατόριο: LA PERGOLA→ Στο roof garden του ξενοδοχείου Cavalieri Hilton, με τρία αστέρια Michelin και τον ιδιοφυή σεφ Heinz Beck, ως Executive Chef από το 1994. Το cocktail bar προσφέρει μια υπέροχη, ανεπανάληπτη θέα της Αιώνιας πόλης και του Αγίου Πέτρου στο βάθος. Τοιχογραφίες, επενδύσεις από ξύλο κερασιάς, σε συνδυασμό με την ιδανική θέση, προσφέρουν μια από τις πιο όμορφες γαστρονομικές εμπειρίες στη Ρώμη. Nine course μενού, στα € 198,00, 6-course μενού στα € 175,00 (http://www.heinzbeck.com/)
Από την Ειρήνη Σδράκα (1η δημοσίευση, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ/ ΤΑΞΙΔΙΑ, Μάρτιος 2010)
