Μεγάλο ποσοστό των σπονδυλόζωων της Ελλάδας και περισσότερα από τα μισά ασπόνδυλα είδη, για τα οποία υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα, βρίσκονται υπό απειλή. Αυτό προκύπτει από το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας, όπως επικαιροποιήθηκε από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Ελληνική Ερπετολογική Εταιρεία, Ινστιτούτο Σπηλαιολογικών Ερευνών Ελλάδας και WWF Ελλάς.
Ο Κόκκινος Κατάλογος της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) αποτελεί μια δυναμική βάση δεδομένων που περιλαμβάνει τα είδη που διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο εξαφάνισης στο φυσικό τους περιβάλλον. Η βάση αυτή επικαιροποιείται τακτικά, ενώ συγκεντρωτικές αναλύσεις και στατιστικά στοιχεία δημοσιεύονται κάθε 4-5 χρόνια. To ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο που επικαιροποιήθηκε ύστερα από 17 χρόνια περιλαμβάνει στοιχεία για σπονδυλόζωα (ψάρια, αμφίβια, ερπετά, πουλιά και θηλαστικά) αλλά και, για πρώτη φορά στη χώρα μας, θαλάσσια και χερσαία ασπόνδυλα είδη (ανθόζωα, χερσαία σαλιγκάρια, αράχνες, ισόποδα, λεπιδόπερα, κολεόπτερα, οδοντόγναθα, κ.ά).
Παρακάτω παρουσιάζονται συνοπτικά τα αποτελέσματα:
♦ Αξιολογήθηκε η κατάσταση 422 ειδών σπονδυλόζωων και 591 ειδών ασπονδύλων, με βάση τα διεθνώς αποδεκτά κριτήρια της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN).
♦ Συνολικά το 15% (171 είδη) των ειδών σπονδυλόζωων της Ελλάδας εντάσσεται σε κατηγορία κινδύνου (Κρισίμως Κινδυνεύοντα, Κινδυνεύοντα και Τρωτά), είναι δηλαδή πιθανό να εξαφανιστούν στο βραχυπρόθεσμο ή μακροπρόθεσμο μέλλον.
♦ Στα ασπόνδυλα, το 50,2% των ειδών που αξιολογήθηκαν (297 είδη) εντάχθηκαν σε κατηγορία κινδύνου.
♦ Από τα σπονδυλόζωα που αξιολογήθηκαν προκύπτει ότι περισσότερο απειλούνται τα ψάρια του γλυκού νερού και τα αμφίβια, καθώς σχεδόν το 37% και το 27% του συνόλου αντίστοιχα εντάσσεται σε κάποια κατηγορία κινδύνου.
♦ Κυριότερη απειλή για όλα τα είδη θεωρείται η απώλεια και υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων τους.
♦ Για είδη με περιορισμένη εξάπλωση, όπως είναι πολλά ενδημικά, ακόμη και τοπικές αλλαγές μπορεί να είναι μοιραίες.
Όσον αφορά τα απαιτούμενα μέτρα διατήρησης, έντονα προβάλλει η ανάγκη για εφαρμογή της νομοθεσίας και η ανάπτυξη διαχειριστικών σχεδίων. Σημαντικές είναι και οι δράσεις ενημέρωσης, ιδιαίτερα όσον αφορά συγκεκριμένες ομάδες απειλούμενων ειδών όπως τα ψάρια ή τα ερπετά.
«Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας θα αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμο στην προσπάθεια προστασίας, διατήρησης και διαχείρισης της βιοποικιλότητας στη χώρα μας. Βασική φιλοδοξία της Ελληνικής Ζωολογικής Εταιρείας είναι η συνεχής, έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωσή του που θα βασίζεται σε ουσιαστική πρωτογενή έρευνα. Όμως για κάτι τέτοιο δεν αρκούν οι καλές προθέσεις των επιστημόνων. Απαιτείται, εκ μέρους της πολιτείας, ένα σαφές πλαίσιο στόχων και μηχανισμών για την προστασία της βιοποικιλότητας που θα έχει στον πυρήνα του τη σταθερή ενίσχυση της έρευνας σε αυτόν τον τομέα», δήλωσε ο κ. Σίνος Γκιώκας, Πρόεδρος της Ελληνικής Ζωολογικής Εταιρείας.
Από την πλευρά της, η κ. Παναγιώτα Μαραγκού, Συντονίστρια του προγράμματος (WWF Ελλάς), επισημαίνει τα εξής: «Το Κόκκινο Βιβλίο δεν είναι μόνο ένας κατάλογος, αλλά και μια πλούσια πηγή δεδομένων για τα είδη που απειλούνται, την οικολογία τους, τις απειλές που αντιμετωπίζουν, καθώς και πληροφορίες σχετικά με τις δράσεις διατήρησης που αν εφαρμοστούν μπορεί να αποτρέψουν ή, έστω, να ελαττώσουν τον κίνδυνο περαιτέρω μείωσης των πληθυσμών τους ή και εξαφάνισής τους. Το Κόκκινο Βιβλίο είναι ένα εργαλείο που τώρα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ώστε να επιλεχθούν προτεραιότητες προστασίας, να σχεδιαστούν και, το βασικότερο, να υλοποιηθούν οι αναγκαίες δράσεις», καταλήγει η κ. Μαραγκού.
Φωτογραφίες - Περιγραφή © WWF HELLAS- Credits
Πάνω: Monachus monachus, Μεσογειακή φώκια, Κρισίμως Κινδυνεύον CR, © MOm/Π. Δενδρινός
Μεσαία: Osmoderma eremita, Είδος κολεόπτερου, Τρωτό VU, © John Hallmen
Κάτω: Pelophylax cretensis, Κρητικός βάτραχος, Κινδυνεύον EN, © Τριχάς Α./ΜΦΙΚ
