Είναι πολύ νωρίς το πρωί, αλλά η ζεστή, υγρή ατμόσφαιρα έχει ήδη αρχίσει να γίνεται αποπνικτική. Ελέφαντες κουβαλούν στη ράχη τους ταξιδιώτες μέσα από τα μονοπάτια της ζούγκλας και γύρω από τα αρχαία ερείπια των ναών, ενώ κάθε λίγο το αερόστατο στον ορίζοντα ανυψώνεται για να προσφέρει μια πανοραμική, μαγευτική εικόνα στους επισκέπτες του Angkor. Εντός του αρχαιολογικού χώρου, τουρίστες από κάθε μέρος του κόσμου περιφέρονται μέσα στην πυκνή ζούγκλα, ανάμεσα από ναούς με πέτρινα σύμβολα, αγκαλιασμένα από κορμούς και κλαδιά δέντρων, με μια βεντάλια στο χέρι και τη βιντεοκάμερα στο άλλο.
Κάπου κάπου ξεπροβάλλουν βουδιστές μοναχοί με τους χαρακτηριστικούς πορτοκαλί χιτώνες τους. Το 50% των τουριστών που καταφθάνει στην Καμπότζη έρχεται για να θαυμάσει τους εντυπωσιακούς ναούς του Angkor, που κατασκευάστηκε τον 12ο αιώνα και στη συνέχεια, τους επόμενους δύο αιώνες, εγκαταλείφτηκε για άγνωστους λόγους από τον λαό των Χμερ. Μόνο το 2007 ο αριθμός των επισκεπτών στην Καμπότζη άγγιξε τα 2.000.000, οι μισοί εκ των οποίων έκαναν την απαραίτητη στάση στο Siem Reap προκειμένου να επισκεφτούν το μεγαλειώδες συγκρότημα ναών που έχει εντυπωσιάσει επιστήμονες, αρχαιολόγους και απλούς περιηγητές, με την περίτεχνη και μυστηριακή συνάμα διακόσμησή τους. Το Siem Reap βρίσκεται φωλιασμένο ανάμεσα σε ορυζώνες και εκτείνεται κατά μήκος του ομώνυμου ποταμού. Η αποικιακή πόλη- αφετηρία για την επίσκεψη ενός από τα συγκλονιστικότερα μνημεία του κόσμου, προσπαθεί να εξελιχθεί προκειμένου να κρατήσει και με άλλα θέλγητρα τους επισκέπτες. Έτσι, το μέχρι πριν λίγα χρόνια «σκονισμένο χωριό» μεταμορφώνεται με ξενοδοχεία, ξενώνες, γκαλερί, μπουτίκ, αγορές χειροποίητων ειδών, ακόμη και γήπεδα γκολφ και spa, προκειμένου να ανταπεξέλθει στις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες της τουριστικής εξέλιξης.
Τρία είναι τα βασικά στοιχεία που λίγο- πολύ όλοι γνωρίζουμε για το Angkor Βατ. Είναι ένα από τα ομορφότερα και επιβλητικότερα μέρη στον πλανήτη, η ευρύτερη περιοχή του Angkor Βατ είναι μεγαλύτερη από τον ίδιο το ναό και τέλος, ότι τίποτα δεν είναι ομοιογενές, καθώς οι ναοί κατασκευάστηκαν σε τέσσερις διαφορετικές περιόδους, στη διάρκεια τεσσάρων αιώνων.Η πόλη είναι ουσιαστικά μια αγκαλιά από χωριά με χαρακτήρα γαλλικής αποικιοκρατίας. Αρχικά, τα χωριά αναπτύχθηκαν γύρω από παγόδες, απλώθηκαν όμως αργότερα μέχρι την πόλη του Siem Reap.
Για πολλά χρόνια το Angkor ήταν απoμονωμένο, κρυμμένο μέσα στην πυκνή, απροσπέλαστη ζούγκλα που καλύπτει την περιοχή στο κέντρο της Καμπότζης. Η οργιώδης βλάστηση το έκλεισε στην αγκαλιά της, κρύβοντάς το από τον κόσμο μέσα στα πυκνά φυλλώματα. Ήταν οι Γάλλοι αποικιοκράτες που το ανακάλυψαν πριν από 150 χρόνια, ερευνώντας την περιοχή και προσπαθώντας να ανακαλύψουν αν κρύβεται κάποια αλήθεια πίσω από τις φήμες των τοπικών φυλών για «ναούς χτισμένους από θεούς ή γίγαντες». Οι περισσότεροι θεωρούσαν τους μύθους αυτούς απλά παραμύθια, ενώ ορισμένοι είχαν την πεποίθηση ότι επρόκειτο για μια «χαμένη πόλη της αυτοκρατορίας της Καμπότζης», που υπήρξε πλούσια και ισχυρή στο παρελθόν. Οι ναοί ανακαλύφθηκαν το 1860 από τον Henri Mahout, Γάλλο ιεραπόστολο και φυσιοδίφη, που έκτοτε ξεκίνησε εκτενή έρευνα και προγράμματα συντήρησης. Σήμερα, είναι γνωστό ότι το Angkor ήταν η μεγάλη πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας των Χμερ, από την ίδρυσή της το 880 μέχρι περίπου το 1225.
Το εντυπωσιακό συγκρότημα των 100 πέτρινων ναών του Angkor κοντά στο Siem Reap είναι η μεγαλύτερη θρησκευτική κατασκευή στον κόσμο, σύμβολο της ακμής της αυτοκρατορίας των Χμερ, που την εποχή της κατασκευής αυτής είχε τον έλεγχο της Καμπότζης, του Λάος, μεγάλου μέρους του Βιετνάμ και τμήματος της Ταϊλάνδης και ένα πραγματικό θαύμα τέχνης και αρχιτεκτονικής.
Σε μια έκταση 400 τετ. χλμ. θα συναντήσετε μερικά από τα συγκλονιστικότερα μνημεία στον κόσμο, δεκάδες ναούς, ινδουιστικούς και βουδιστικούς. Η παλιά βασιλική πόλη, σε έκταση τριπλάσια από αυτή του ναϊκού συγκροτήματος, πιστεύεται ότι φιλοξενούσε κάπου 750.000 κατοίκους. Σήμερα, τα ανάκτορα, τα δημόσια κτίρια και σπίτια που ήταν κατασκευασμένα από ξύλο δεν υπάρχουν πια, αλλά η μαγεία του τόπου συναρπάζει κάθε επισκέπτη. Πολλοί επιλέγουν ως πρώτη κίνηση την 10άλεπτη πτήση με το αερόστατο, όπου σε ύψος 200 μ. αποκαλύπτονται οι μεγαλειώδεις ναοί, που ήταν αυτόνομες πόλεις ή μεγάλα μοναστήρια, σε όλη τους την έκταση. Η πτήση κοστίζει μόλις $11 και είναι μια πραγματικά εκπληκτική εμπειρία. Η μικρή διαδρομή είναι 17 χλμ. και περιλαμβάνει τους κύριους ναούς του Angkor, ενώ η μεγαλύτερη, 26 χλμ., συνεχίζει στην ανατολική πλευρά.
Το Angkor Wat είναι ένα από τα πολλά ιερά του συγκροτήματος που μοιάζει να φτάνει σε έκταση το Παρίσι ενώ λέγεται ότι για την κατασκευή των ναών χρησιμοποιήθηκε περισσότερη πέτρα από ό, τι στις Πυραμίδες της Αιγύπτου. Πρόκειται για μια τεράστια πυραμιδοειδή κατασκευή, ύψους 65 μ. Το συγκρότημα περιβάλλεται με τάφρο διαστάσεων 1.500 Χ 1.300 μέτρων και χαντάκι εύρους 180 μέτρων.H ποικιλία των κοιλανάγλυφων γλυπτών είναι της πλέον άριστης ποιότητας. Υπάρχουν πάνω από 300 ουράνιες νύμφες Apsara, καθεμιά μοναδική.
Συνεχίζουμε για το Angkor Thom, μια περιτειχισμένη πόλη 3 τετ. χλμ., πρωτεύουσα της τότε αυτοκρατορίας. Η «μεγάλη πόλη» των Χμερ περιλαμβάνει μερικούς από τους συγκλονιστικότερους ναούς, όπως τους Bayon και Phimeanakas, καθώς και την Εξέδρα των Ελεφάντων. Επίκεντρο είναι ο 45 μ. ύψους ναός Bayon, που κατασκευάστηκε επί Jayavarman VII, στο κέντρο του Angkor Thom. Από μακριά μοιάζει με μια σειρά από πέτρες. Καθώς όμως πλησιάζει κανείς, οι μορφές γίνονται πιο ευδιάκριτες και αποκαλύπτουν τη μαγεία τους. Θα δείτε 54 πύργους και 216 απεικονίσεις του θεού Avalokithshvara.
Ο ναός κτίστηκε σε 3 επίπεδα, τα πρώτα δύο είναι ορθογώνια και το 3ο κυκλικό. Υπάρχουν πάνω από 1,3 χλμ. με ανάγλυφες μορφές, που αντιπροσωπεύουν πάνω από 11.000 φιγούρες, ενώ τα αινιγματικά πρόσωπα μοιάζουν να μας παρακολουθούν σε όλη τη διάρκεια της περιήγησής μας. Οι περισσότερες αντανακλούν εικόνες από την καθημερινή ζωή στην Καμπότζη του 12ου αιώνα.
Αναμφίβολα, ένα από τους συγκλονιστικότερους ναούς του συγκροτήματος είναι ο Ta Prohm, που έχει παραμείνει στην κατάσταση που ανακαλύφθηκε, με τοίχους, οροφές, δωμάτια και αυλές να έχουν κάπως αναστηλωθεί και το υπόλοιπο τμήμα του βουδιστικού ναού να αγκαλιάζεται σφιχτά από τα δέντρα της ζούγκλας, με ρίζες όμοιες με φίδια να διαπερνούν τις αρχαίες πέτρες. Εκεί που το ανθρώπινο έργο σταματά, μοιάζει να ξεκινά το έργο της φύσης. Απλά, συναρπαστικό. Δυστυχώς, πολλά τμήματα του ναού που είχε κτιστεί το 1186 από τον Jayavarman VII ως μοναστήρι, προς τιμή της μητέρας του, έχει λεηλατηθεί βάναυσα κατά καιρούς από λαθροθήρες και πολλές από τις πέτρινες λειψανοθήκες έχουν χαθεί. Ωστόσο, το εντυπωσιακό σφιχταγκάλιασμα της φύσης με τα αρχαία ερείπια είναι αναμφίβολα από τις συναρπαστικότερες εικόνες της επίσκεψης.Ένα μεγάλο μέρος της ιστορίας της «Χαμένης Πόλης» του Angkor παραμένει μυστήριο. Το ζήτημα είναι για πόσο καιρό ακόμη...
Οι ήδη ταλαιπωρημένοι από τα χρόνια και τους ληστές ναοί, πρέπει να προστατευθούν με κάθε τρόπο. Το Angkor Wat έχει προστεθεί στη λίστα Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς από το 1993. Προκειμένου να προστατευθούν οι αρχαίοι ναοί, σύμβολο της Καμπότζης και έμβλημα της σημαίας του κράτους, σχεδιάζεται η μεταφορά του αεροδρομίου 45 χλμ. μακριά από την πόλη, απομακρύνοντας τις φθορές από τους κραδασμούς που προκαλούν τα αεροπλάνα. Παράλληλα, το κράτος απαγορεύει την κατασκευή υψηλών κτιρίων στην περιοχή. Ένα από τα μεγάλα προβλήματα που έχουν προκύψει από την διαρκή ανέγερση νέων ξενοδοχείων, είναι η αύξηση της κατανάλωσης του νερού. Οι συνέπειες για τον υδροφόρο ορίζοντα και κατά συνέπεια για την σταθερότητα του εδάφους, αναμένεται να είναι αρνητικές. Σε αυτή την περίπτωση, οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς η σχέση εδάφους- νερού παίζει σημαντικότατο ρόλο ακόμη και στη σταθερότητα των θεμελίων των αρχαίων ιερών μνημείων, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον περιβάλλοντα χώρο.
Το μεγαλειώδες συγκρότημα του Angkor είναι ένας προορισμός ανεπανάληπτος, ανεκτίμητος θησαυρός και από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της χώρας, αντίστοιχο με το Ταζ Μαχάλ της Ινδίας, τις Πυραμίδες στην Αίγυπτο ή το Μάτσου Πίτσου στο Περού. Αντίθετα από άλλα αρχαιολογικά μνημεία, ωστόσο, έχει καταφέρει να μην καταστραφεί από την εμπορευματοποίηση ή την υπερβολική ανάπτυξη. Όχι για πολύ απ’ ό,τι φαίνεται.Οι επιστήμονες και συντηρητές του αρχαιολογικού χώρου είναι απαισιόδοξοι. Τονίζουν πόσο εύθραυστη είναι η ισορροπία μεταξύ τουριστικής ανάπτυξης και συντήρησης της ιστορικής κληρονομιάς. Ήδη, ο ναός Bayon με τα σκαλιστά πρόσωπα στους 54 πύργους του βυθίζεται όλο και περισσότερο στο αμμώδες έδαφος και οι ρωγμές γίνονται πιο βαθιές. Μια από τις προτεινόμενες λύσεις είναι η προώθηση ναών εκτός της περιοχής του Angkor Wat ή ακόμη και ο περιορισμός των επισκεπτών.Όπως θα δείτε με τα μάτια σας, αν είστε τυχεροί και ταξιδέψετε στο μαγικό αυτό μέρος, θα αντικρύσετε μεγαλειώδη μνημεία που ξεχωρίζουν για την καλλιτεχνική τους αξία. Τα ονόματα των χιλιάδων εργατών, γλυπτών και καλλιτεχνών που βοήθησαν σε αυτό το έργο δεν θα τα μάθουμε ποτέ, ούτε τα πρόσωπά τους. Ωστόσο, αυτά που μας άφησαν, πλημμυρίζουν τις καρδιές και τις αισθήσεις μας. Οι τοίχοι του Angkor μιλούν για τη ζωή τους, τις συνήθειές τους, την καθημερινότητά τους. Το Angkor δεν ήταν μόνο ένα θρησκευτικό μέρος αλλά μια πρωτεύουσα που ζούσε και ανέπνεε με μια ξεχωριστή αύρα πολιτισμού να την περιβάλλει μέχρι τις μέρες μας…
Πότε να πάτε
Η Καμπότζη χαρακτηρίζεται από τροπικό κλίμα με μουσώνες. Το χειμώνα οι μουσώνες διαρκούν από Νοέμβριο μέχρι Μάρτιο και οι μήνες αυτοί είναι δροσεροί και ξηροί. Οι θερινοί μουσώνες διαρκούν από Μάιο μέχρι Οκτώβριο και χαρακτηρίζονται από ισχυρούς ανέμους με δυνατές βροχοπτώσεις (κυρίως τις απογευματινές ώρες). Ο Απρίλιος είναι ο πιο ζεστός μήνας, με μέγιστη ημερήσια θερμοκρασία τους 35 βαθμούς Κελσίου. Η θερμοκρασία πέφτει στους 25 βαθμούς τον μήνα Ιανουάριο. Η περιοχή του Angkor δέχεται πολλές βροχοπτώσεις κατά την περίοδο των βροχών.
Πώς να πάτε
Αεροπορικώς
Υπάρχουν απευθείας πτήσεις μέχρι το Siem Reap. Η Silk Air πραγματοποιεί το δρομολόγιο δύο φορές την εβδομάδα από Σιγκαπούρη και η διάρκεια πτήσης είναι 1 ώρα και 10 λεπτά [τηλ. (23) 364545]. Η Bangkok Airways, 4-5 φορές την ημέρα, από Μπανγκόκ, με διάρκεια πτήσης 1 ώρα [τηλ. (23) 426624], η Royal Phnom Penh Airways 2-3 φορές την ημέρα από Phnom Penh, με διάρκεια πτήσης 1 ώρα και 40 λεπτά [τηλ. (23) 217419]
Οδικώς
Μπορείτε να πάτε στο Siem Reap με λεωφορεία, που αναχωρούν σε καθημερινή βάση από την Phnom Penh:
• Mailinh Open Tour (Phnom Penh, τηλ. +855 23 211666, Siem Reap, τηλ. +855 63 762888)
• Mekong Express (Phnom Penh, τηλ. + 855 23 427518, Siem Reap, τηλ.+855 63 963662)