Το Καραχάν Τεπέ (Karahantepe), μία από τις παλαιότερες τοποθεσίες της νεολιθικής εποχής στον κόσμο, έχει προσελκύσει την προσοχή, λόγω των αρχαιολογικών ευρημάτων της περιοχής. Ενταγμένο στο Έργο «Τας Ταπελέρ» (Taş Tepeler), το Καραχάν Τεπέ συγκαταλέγεται στους χώρους που μας έχουν προσφέρει μια βαθύτερη κατανόηση της προϊστορικής εποχής. Ως εκ τούτου, το Καραχάν Τεπέ αναγνωρίστηκε ως ένα από τα εννέα πιο σημαντικά έργα «Εξερεύνησης και Έρευνας Πεδίου» του 2023 στο Αρχαιολογικό Φόρουμ της Σαγκάης στην Κίνα. Το Αρχαιολογικό Φόρουμ της Σαγκάης, το οποίο διοργανώθηκε για 5η φορά και διεξάγεται ανά διετία από την πρώτη συνάντηση του 2013, αποτελεί μια σημαντική ακαδημαϊκή πλατφόρμα που υποστηρίζει τις αρχαιολογικές μελέτες σε διεθνές επίπεδο. Το Καραχάν Τεπέ κατατάχθηκε μεταξύ των εννέα σημαντικότερων έργων «Εξερεύνησης και Έρευνας Πεδίου» του Φόρουμ ως απόδειξη των εντατικών αρχαιολογικών εργασιών που λαμβάνουν χώρα στην Τουρκία και της επιτυχίας των ανασκαφών. Η επιλογή των εννέα έργων βασίστηκε σε 973 αξιολογήσεις που υποβλήθηκαν από συμμετέχοντες οι οποίοι προέρχονταν από 32 χώρες.
Καραχάν Τεπέ: Η παλαιότερη τοποθεσία της νεολιθικής εποχής στον κόσμο
Η τρέχουσα έρευνα στην Σανλιούρφα (Şanlıurfa) και τη γύρω περιοχή, τη νοτιοανατολική επαρχία της Ανατολίας της Τουρκίας, περιλαμβάνει τις περιοχές Σαϊμπούρτς (Sayburç), Σεφέρ Τεπέ (Sefertepe), Λόφος Χαρμπετσουβάν (Harbetsuvan), Γκιουρτσού Τεπέ (Gürcütepe), Τσακμάκ Τεπέ (Çakmaktepe), Μεντίκ (Medik), Κιουρτεπεσί (Kurttepesi), Ταζλί Τεπέ (Taşlıtepe), Αγιανλάρ (Ayanlar), Γιογουνμπούρτς (Yoğunburç) και Γενί Μαχαλέ (Yeni Mahalle), καθώς και τις περιοχές Καραχάν Τεπέ και Γκιομπεκλί Τεπέ (Göbeklitepe), τους πιο γνωστούς οικισμούς της περιοχής, στο πλαίσιο του Έργου «Τας Ταπελέρ».
Το Γκιομπεκλί Τεπέ και το Καραχάν Τεπέ προκάλεσαν αναστάτωση στους αρχαιολογικούς κύκλους παγκοσμίως λόγω των πρόσφατων ευρημάτων που ήρθαν στο φως τον Οκτώβριο. Αυτές οι πρωτοποριακές ανακαλύψεις περιλάμβαναν το μεγαλύτερο γνωστό άγαλμα της εποχής που παριστάνει μια ανθρώπινη μορφή και το οποίο αποκαλύφθηκε στο Καραχάν Τεπέ. Πρόκειται για εξαιρετικό δείγμα προϊστορικής τέχνης ύψους 2,45 μέτρων που θεωρείται ότι απεικονίζει έναν άνδρα ο οποίος κάθεται πάνω σε μια κατασκευή που μοιάζει με πεζούλι. Το άγαλμα της ανθρώπινης φιγούρας σε καθιστή θέση παραπέμπει σε ζωντανό άτομο, με ρεαλιστική έκφραση προσώπου, ενώ η έμφαση στα οστά των ώμων και των πλευρών του υποδηλώνει τον θάνατο. Δίπλα στην ανθρώπινη φιγούρα υπάρχει ένα χαμηλότερο πεζούλι, πάνω στο οποίο είχαν τοποθετηθεί λίθινες πλάκες και ένα γλυπτό όρνιου, γεγονός που υποδηλώνει ότι η κατασκευή προοριζόταν για ειδικούς σκοπούς.
Επιπλέον, κατά τη διάρκεια ανασκαφών που διεξήχθησαν από το Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης για λογαριασμό του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας, βρέθηκε ένα ασβεστολιθικό γλυπτό αγριόχοιρου σε φυσικό μέγεθος στη Δομή Δ (D) στο Γκιομπεκλί Τεπέ που χρονολογείται από την ίδια περίοδο με το εύρημα του Καραχάν Τεπέ. Με ίχνη κόκκινης, λευκής και μαύρης χρωστικής στην επιφάνειά του, ο αγριόχοιρος αυτός είναι το πρώτο επιζωγραφισμένο γλυπτό σε φυσικό μέγεθος της εποχής του που σώζεται μέχρι σήμερα. Εντοπίστηκε πάνω σε ένα πεζούλι διακοσμημένο με ένα σύμβολο σε σχήμα Η, μια ημισέληνο, δύο φίδια και τρία ανθρώπινα πρόσωπα ή μάσκες. 
Ο αρχαιολογικός χώρος του Γκιομπεκλί Τεπέ, σε απόσταση περίπου 12 χιλιομέτρων από το κέντρο της πόλης Σανλιούρφα, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες παρακαταθήκες της ανθρώπινης ιστορίας. Ως το 18ο Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Τουρκίας στον Κατάλογο της UNESCO, το Γκιομπεκλί Τεπέ έχει αλλάξει σε σημαντικό βαθμό τον τρόπο που κατανοούμε τις κοινωνίες των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών, όπως αυτές της Νεολιθικής Εποχής.
Βιώσιμη πολιτισμική κληρονομιά
Υλοποιώντας πολυάριθμα έργα αρχαιολογικών ανασκαφών και αποκαταστάσεων με σκοπό να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα της πολιτιστικής της κληρονομιάς, η Τουρκία κατέχει ηγετική θέση παγκοσμίως στον τομέα αυτό, ενώ ο αριθμός των σχετικών προγραμμάτων στη χώρα αναμένεται να φτάσει τα 750 μέχρι το τέλος του τρέχοντος μήνα. Η Τουρκία, με 21 μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς ήδη ενταγμένα στον Κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, πρόσθεσε το 2023 την Αρχαία Πόλη του Γόρδιου στην Άγκυρα και τα Μεσαιωνικά Ξύλινα Υπόστυλα Τζαμιά της Ανατολίας. Πρόσφατα, πέντε νέες αξίες της Τουρκίας προστέθηκαν στον Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός των καταχωρισμένων στον σχετικό κατάλογο της UNESCO στοιχείων Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της χώρας να ανέλθει σε τριάντα. Η Τουρκία παρουσιάζει πλέον τον δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό στοιχείων που είναι καταχωρισμένα στον Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
